آموزش و پرورش دغدغه فرهیختگان شود
سید اکبر میرجعفری پژوهشگر ادبیات، مولف کتاب درسی :
آن روزها که ما مدرسه می‌رفتیم، کتاب درسی تنها متن چاپ شده روی کاغذ بود که می‌دیدیم و می‌خواندیم و باید با خوب و بد آن کنار می‌آمدیم؛ چون انتخاب دیگری نداشتیم.
شاید برای پدران و مادران ما نیز آنچه در این کتاب‌ها آمده بود، پذیرفتنی بود؛ چرا که به یاد دارم مثلا وقتی پدرم مطلب مهمی را نقل می‌کرد و بر صحت آن تأکید داشت، می‌گفت: «اینکه گفتم؛ توی کتاب اومده». به‌عبارتی برای اغلب مردم هرچه در کتاب آمده بود، مستند بود! شاید بگویید: «خب تو روستا‌زاده ای؛ بچه‌های ساکن شهر که وضعشان این نبوده.» عرض می‌کنم: نگاهی به آمار دهه‌های گذشته بیندازید؛ حتی تا دهه60 نیز درصد روستاییان کشور بیش از شهرنشینان بوده است؛ پس امثال بنده کم نبوده‌اند.
وضعیت بسیاری از شهرنشینان هم بهتر از روستاییان نبوده است. درست به یاد دارم وقتی معلم سوم ابتدایی ما گفت:«بچه‌ها هر که دوست داره فردا 5 ریال بیاره تا یه مجله بهش بدیم.» با چه ذوق و شوقی آن مبلغ را تهیه کردیم و روز بعد با چه حظّی مجله «پیک» را ورق می‌زدیم. باور کنید تمام آن مجله برای ما تازگی داشت؛ از شعر و داستانش تا نقاشی هایش که با تصاویر کتاب درسی متفاوت بود. این نخستین مواجهه ما با متنی جز کتاب درسی بود.
بسیاری از هم نسلان و نسل‌های پیش‌تر از ما شاید نخستین رودررویی‌شان با نوشته و کاغذ، درست روز اول مهر اتفاق افتاده است؛ بنابراین دانش‌آموزان آن دوران درصد بالایی از دانش خود را از کتاب درسی کسب می‌کردند؛ چون رسانه دیگری در دسترس نبود.
بنده تا به حال با اقشار مختلفی از راننده تاکسی تا معلم و استاد دانشگاه همکلام شده‌ام و همین که سررشته کلام به کتاب‌های درسی رسیده، با موجی از انتقادهای بجا ونابجا روبه‌رو شده‌ام. کوتاه سخن اینکه کتاب درسی در میان تمام اقشار جامعه منتقدان سرسختی دارد؛ به راستی چرا؟ اما به‌نظرم به 2دلیل کتب درسی منتقدان زیادی دارد. الف) بعضی از کتاب‌های درسی مناسب نیستند؛ پس منتقدانی دارد و حق با آنهاست. کتاب درسی باید بهترین متن آموزشی ممکن باشد. مسلم است که خیلی از کتاب‌های درسی اینگونه نیستند. هر روز شیوه‌های نوینی در علم آموزش رونمایی می‌شود. ب) اغلب ما وقتی وضعیت نابهنجار آموزشی و تربیتی را در سطح جامعه می‌بینیم، بلافاصله یاد مدرسه و آموزش می‌افتیم؛ اما در روزگار ما کودکانمان با انواع و اقسام رسانه‌ها در ارتباطند و بسیاری از دانسته‌های خود را از آن رسانه‌ها اخذ می‌کنند. بیاییم در استفاده آموزشی از رسانه‌های دیگر فعال باشیم نه منفعل.
نظام آموزشی ما و به تبع آن #کتاب‌های_درسی نقص‌های فراوانی دارد؛ باید «آموزش و پرورش» به‌معنای واقعی مسئله و دغدغه فرهیختگان و صاحب‌نظران ما شود. به‌عنوان مثال، در کشوری که دغدغه توسعه و پیشرفت دارد، مگر سالانه چند کتاب و مقاله مفید درباره آموزش و پرورش نوشته می‌شود؟! برای بهتر شدن نظام آموزشی ما چه تحقیقاتی – دولتی یا غیردولتی – انجام شده است؟این بی‌توجهی تنها از آن روست که آموزش و پرورش به شکل عینی مسئله فرهیختگان ما نیست.
